پودر ماهی یک خوراک با پروتئین بالا است که از یک یا چند نوع ماهی به عنوان ماده اولیه استفاده میکند و با چربیگیری، آبگیری و خرد کردن فرآوری میشود. کشورهای عمده تولیدکننده پودر ماهی در جهان پرو، شیلی، ژاپن، دانمارک، ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی سابق، نروژ و غیره هستند. در این میان، حجم صادرات بین پرو و شیلی حدود 70 درصد از کل حجم تجارت را به خود اختصاص داده است. بسیاری از محققان نیز در حال تحقیق بر روی جایگزینهای پودر ماهی بودهاند، اما تاکنون به دلیل اجزای غنی پودر ماهی، هیچ خوراک دیگری که بتواند جایگزین پودر ماهی شود، یافت نشده است.

اجزای پودر ماهی
ارزش بیولوژیکی بالای پودر ماهی
محتوای پروتئین پودر ماهی وارداتی با کیفیت بالا بیش از 60 درصد و برخی تا 70 درصد است؛ محتوای اسیدهای آمینه مختلف بالا و متعادل است، بنابراین ارزش بیولوژیکی آن نیز بالا است و یک خوراک حیوانی با کیفیت بالا برای جیره متعادل طیور است.

انرژی بالاتر
پودر ماهی حاوی چربی بالاتری است و پودر ماهی وارداتی حدود 10 درصد چربی دارد؛ بنابراین، انرژی قابل متابولیسم در پودر ماهی معمولاً 11.7-12.55 مگاژول بر کیلوگرم برای مرغها است. با این حال، چربی آن به راحتی اکسید میشود که اغلب باعث کمبود ویتامین A و ویتامین E با اکسیداسیون روغن میشود. در عین حال، گرمای اکسیداسیون چربی، یکی از دلایل احتراق خود به خودی پودر ماهی است.
محتوای بالای کلسیم و فسفر
پودر ماهی حاوی 3.8 تا 7 درصد کلسیم، 2.76 تا 3.5 درصد فسفر و نسبت کلسیم به فسفر 1.4 تا 2:1 است. هرچه کیفیت پودر ماهی بهتر باشد، محتوای فسفر بالاتر است و نرخ استفاده از فسفر 100 درصد است. با این حال، در طول فرآیند نگهداری، به دلیل تجزیه شیمیایی، فسفر آزاد شده و به فسفر عنصری تبدیل میشود. فسفر عنصری نقطه اشتعال بسیار پایینی دارد و میتواند بدون شعله باز به طور طبیعی مشتعل شود. این دومین دلیل است که پودر ماهی در حین نگهداری به راحتی خود به خود مشتعل میشود.
محتوای بالای عناصر کمیاب
پودر ماهی حاوی شش نوع عنصر کمیاب است که معمولاً توسط مرغها استفاده میشود، به خصوص روی و سلنیوم بالاترین میزان را دارند. طبق تجزیه و تحلیل، هر کیلوگرم پودر ماهی دریایی حاوی 97.5-151 میلیگرم روی، پودر ماهی تن تا 213 میلیگرم و پودر ماهی آب شیرین 60 میلیگرم است؛ پودر ماهی دریایی حاوی 1.5-2.2 میلیگرم سلنیوم در هر کیلوگرم و پودر ماهی تن تا 4-6 میلیگرم است.
استخوان ماهی پودر ماهی
سرشار از ویتامینهای گروه B پودر ماهی
به خصوص سرشار از کولین و ویتامین B2. طبق تجزیه و تحلیل، هر کیلوگرم پودر ماهی پرو حاوی 27.1 میلیگرم ویتامین B، 9.5 میلیگرم پانتوتنیک اسید، 390 میکروگرم ویتامین H، 0.22 میلیگرم اسید فولیک، 3978 میلیگرم کولین، 68.8 میلیگرم نیاسین و 110 میکروگرم ویتامین B12 است.
قابلیت هضم بالا
قابلیت هضم پروتئین و چربی پودر ماهی توسط مرغها به ترتیب 91 تا 93 درصد و 78 تا 91 درصد است.
محتوای بالای نمک
محتوای نمک پودرهای ماهی وارداتی حدود 1.5 تا 2.5 درصد است. استاندارد ملی پودر ماهی داخلی برای پودر ماهی درجه یک و دو 4 درصد و برای درجه سه 5 درصد است، اما پودر ماهی واقعی و خالص از استاندارد فراتر میرود و برخی تا 15 تا 20 درصد میرسد؛ در سالهای اخیر، بیشتر پودرهای ماهی تقلبی محتوای نمک پایینی دارند و برخی پودرهای ماهی تقلبی کمتر از 1 درصد است. به دلیل محتوای بالای نمک پودر ماهی، به راحتی رطوبت را جذب میکند که برای تکثیر باکتریها، کپکها و مخمرها مفید است و باعث افزایش دما، تجمع، کپکزدگی و حتی احتراق خود به خودی میشود. این دلیل دیگری است که پودر ماهی مستعد احتراق خود به خودی در حین نگهداری است.
به طور خلاصه، پودر ماهی نه تنها یک خوراک پروتئینی عالی برای تعادل پروتئین و اسیدهای آمینه است، بلکه یک خوراک خوب برای تعادل مواد معدنی، به ویژه عناصر کمیاب نیز میباشد.
مواد اولیه خوراک ماهی

به طور کلی، مواد اولیه پودر ماهی، غذاهای دریایی با ارزش غذایی کم هستند و ضایعات فرآوری مانند سر، دم، استخوان، باله و غیره نیز قابل استفاده هستند. کیفیت پودر ماهی تولید شده ارتباط نزدیکی با کیفیت ماهی دارد. . استفاده از ماهی فاسد به عنوان ماده اولیه پودر ماهی نه تنها بر خروجی پودر ماهی تأثیر میگذارد، بلکه باعث آلودگی محیط زیست نیز میشود.

2 روش مختلف برای طبقهبندی پودر ماهی
اولین مورد بر اساس ماهیت و رنگ مواد اولیه طبقهبندی میشود، که به پودر ماهی معمولی (نارنجی یا سفید)، پودر ماهی سفید (عمدتاً باس دریایی)، پودر ماهی قهوهای، پودر ماهی مخلوط، پودر نهنگ، پودر ماهی (با استفاده از ضایعاتی مانند سر ماهی) تقسیم میشود.
دومی، بر اساس اجزای مواد اولیه، می تواند به خوراک ماهی کامل (با استفاده از کل ماهی به عنوان ماده اولیه برای تولید خوراک ماهی)، خوراک ماهی غنی شده، خوراک ماهی درشت، خوراک ماهی تنظیم شده، خوراک ماهی مخلوط و پودر ماهی تقسیم شود. فرآوری خوراک ماهی نیازمند مجموعه ای از تجهیزات پشتیبانی است. بسته به تولید، تجهیزات دستگاه نیز متفاوت است